Waxaan ku bixinay waqti dheer in aan macluumaad ka helno dadka Albinio ah ee Soomaaliyeed, waxaan soo ogaanay in ay ku nool yihiin dhammaan waddanka Soomaaliya. Waxaana laga heli karaa deegaan kasta. Number ahaan waa yar yihiin marka loo barbardhigo dadka iintaasa kale. Celcelis ahaan maanaan qiyaasin, sababta oo ah maanaan wada marin dhammaan waddanka oo dhan. Laakiin tiro ahaan aad yey u yaryihiin.

YAAN LA KUNALAY

Waxaan la kulanay dad gaaraya ilaa 15 Ruux oo Muqdishu kaliya ku sugan, waxayna ku nool yihiin nolol midab takoornimo ah.

WAR-BIXINTA AY INA SIIYEEN

Waxay inoo sheegeen in ay marka hore cabsi adag ay soo wajahaday waayadan dambe, ka dib markii ciidamada African ku waddanka soo galeen. Waxay noo sheegeen in ay baqdin saa’id ah ku dhalatay sababta oo ah, waxay inoo sheegeen in ay maqleen in Afican ku qaar ay qashaan dadka noocan ah oo ay aaminsan yihiin in hodan ku noqonayaan. Sidaas darteed markii ay ciidamadan soo galeen waan cabsannay guryahana kama baxno ayey yiraahdeen.  Taas annaga qudhayadu aannu dareeney ka dib markii aan dhib badna kala kulanay lakulankooda qaar ka mid ah. Waxay sheegeen in mar qaar ka mid ah ciidamada AMISOM oo ay inta arkeen ku dheheen noo imaada annaga idin caawinaynee, taas oo ku keentey in aysan bixin, waxayna u qaateen in ay qalanayaan.

Waxay kaloo in oo sheegeen in aad loo midab takooro, dadka Soomaalida ah waxay aaminsan yihiin in aanu nahay dad habaaran, qaarna waxay aaminsan yihiin in aan qabno cudurka loo yaqaan baras (Leprosy disease), waxay ka cararaan dadku in ay xitaa nasaalamaan iska daa dhex gel eh.  Waxay inoo sheegeen in aysan helin wax camal ah oo aysan shaqeyn dadkuna u oggolayn, kaliya waxay sameeyaan shaqooyin hoose sida dhul-xaqidda, gaari dhaqidda, xammaalka, baalashka iyo wixii la mid ah. Ma helaan wax barasho, sababta oo ah dadka ayaa takoora oo ma dhex geli karaan ardeyda, mana jiro iskuullo u gaar ah. Sidaas darteed waxna ma qoraan waxna ma akhriyaan.

Waxay kaloo sheegeen in dhib badan ka haysto qorraxda iyo dabayshu, bishumuhuna ay dil dilaacaan, oo aysan helin kareemada qorraxda, ookiyaaleyaasha qorraxda iyo koofiyadahaba. Ma jiraan wax taageero siiya gaar ah iyo xannaano gaar ah. Waxay inoo sheegeen oo kale in aysan naftooda u baqin, sababta oo ah Soomaalidu ma aaminsana in ay yihiin dad xubnahoodu barakaysan yihiin oo ma dilaan. Hadda markii ay ciidamada African ku waddanka soo galeen ayey naftooda u baqeen.

Ma helaan sidoo kale daryeel caafimaad, mana aadaan isbitaallada, sababta oo ah waa qaali oo iskama bixin karaan, mana haystaan dhaqaatiir gaar ah oo la tacaasha.

MAXAY U BAAHAN YIHIIN?

Waxay inoo sheegeen in ay u bahaan yahiin:

1. Daryeel Caafimaad in ay helaan
2. Wax-barasho gaar ah iyo qalabka ay wax ku baran lahaayeen
3. In la baro xirfado gaar ah oo ay ku shaqeysan karaan
4. In ay helaan xarumo u gaar oo si gaar ah loogu xannaaneeyo
5. In ay helaan daawooyinka ay u baahan yihiin
6. In ay helaan dhar ku habboon iyo ookiyaale casri ah maaddama ay ku nool yihiin cimilo kulul.
7. In dadka la baro waxaan nahay oo loo samaeeyo wacyi gelin si aanaan naloo takoorin dadkuna laga saaro khayaaliga(MYTH) ay aaminsan yihiin.